در گرمای طاقت‌فرسای تابستان، کولر گازی نجات‌دهنده ماست. اما مثل هر وسیله‌ی دیگری، کولر گازی هم برای داشتن عملکردی بهینه و عمر طولانی نیاز به نگهداری و سرویس دوره‌ای دارد. با مراقبت اصولی، نه تنها از سرمای مطبوع و لذت‌بخش کولر خود برای سال‌های بیشتری بهره‌مند می‌شوید، بلکه در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی می‌کنید. در این مقاله از مجله کالاون، با هم یاد می‌گیریم که چگونه با روش‌های ساده و کاربردی، از کولر گازی خود نگهداری کنیم و عمر کولر گازی را افزایش دهیم.
آشنایی با اجزای کولر گازی
برای درک بهتر نحوه‌ی نگهداری کولر گازی، ابتدا باید با اجزای اصلی آن آشنا شویم. این آشنایی به شما کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، بتوانید به درستی عیب‌یابی کنید و اقدامات لازم را انجام دهید.
1. کمپرسور (Compressor):
کمپرسور را می‌توان قلب تپنده‌ی کولر گازی دانست. وظیفه‌ی اصلی کمپرسور، فشرده کردن گاز مبردی است که از اواپراتور گرم برگشته است. با فشرده شدن گاز، دمای آن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
2. کندانسور (Condenser):
کندانسور، در قسمت بیرونی کولر گازی و معمولاً در معرض هوای آزاد نصب می‌شود. وظیفه‌ی این بخش، خنک کردن گاز داغی است که از کمپرسور خارج شده است. با عبور هوا از روی پره‌های کندانسور، گرمای گاز گرفته شده و به محیط منتقل می‌شود. در نتیجه، گاز خنک شده و به مایع تبدیل می‌شود.
3. شیر انبساط (Expansion Valve):
شیر انبساط، در مسیر بین کندانسور و اواپراتور قرار دارد. وظیفه‌ی این قطعه، کنترل جریان گاز مبرد و تنظیم فشار آن است. با عبور از شیر انبساط، فشار گاز به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و در نتیجه، دمای آن نیز افت می‌کند.
4. اواپراتور (Evaporator):
اواپراتور، در قسمت داخلی کولر گازی و معمولاً در نزدیکی دریچه‌های هوا نصب می‌شود. وظیفه‌ی این بخش، جذب گرما از محیط و خنک کردن هوا است. با عبور گاز مبرد سرد و مایع شده از داخل لوله‌های اواپراتور، گرمای هوا جذب شده و به محیط منتقل می‌شود. در نتیجه، هوای خنک از طریق دریچه‌ها به داخل اتاق فرستاده می‌شود.
5. لوله‌های مسی (Copper Pipes):
لوله‌های مسی، وظیفه‌ی انتقال گاز مبرد بین اجزای مختلف کولر گازی را بر عهده دارند. این لوله‌ها در دو نوع مسی عایق‌بندی شده و مسی لخت وجود دارند. لوله‌های مسی عایق‌بندی شده برای جلوگیری از اتلاف گرما و سرما استفاده می‌شوند.
6. فن‌ها (Fans):
فن‌ها، نقش مهمی در تهویه هوا و خنک کردن دستگاه دارند. فن کندانسور، وظیفه‌ی عبور هوا از روی پره‌های کندانسور و خنک کردن گاز را بر عهده دارد. فن اواپراتور نیز وظیفه‌ی دمیدن هوای خنک شده به داخل اتاق را بر عهده دارد.
7. موتور فن‌ها (Fan Motors):
موتور فن‌ها، نیروی لازم برای چرخش پره‌های فن‌ها را فراهم می‌کنند.
8. ترموستات (Thermostat):
ترموستات، وظیفه‌ی کنترل دمای محیط و روشن و خاموش کردن کولر گازی را بر عهده دارد. با تنظیم دمای دلخواه روی ترموستات، کولر گازی تا زمانی که به آن دما برسد، به کار خود ادامه می‌دهد.
9. برد الکتریکی (Electronic Board):
برد الکتریکی، وظیفه‌ی کنترل و هماهنگی عملکرد اجزای مختلف کولر گازی را بر عهده دارد. این برد، با دریافت اطلاعات از ترموستات و سایر سنسورها، دستورات لازم را به اجزای مختلف دستگاه ارسال می‌کند.
10. سنسورها (Sensors):
سنسورها، اطلاعات مربوط به دمای محیط، فشار گاز و سایر پارامترهای مهم را به برد الکتریکی ارسال می‌کنند. این اطلاعات برای کنترل عملکرد صحیح کولر گازی ضروری هستند.
11. مخزن مایع (Liquid Tank):
مخزن مایع، محل ذخیره‌سازی گاز مبرد مایع شده است. این مخزن، معمولاً در قسمت پایین کولر گازی قرار دارد.
12. فیلتر هوا (Air Filter):
فیلتر هوا، وظیفه‌ی تصفیه هوای ورودی به کولر گازی و جلوگیری از ورود گرد و غبار، آلاینده‌ها و ذرات معلق به داخل دستگاه را بر عهده دارد.
13. لوله تخلیه (Drain Pipe):
لوله تخلیه، وظیفه‌ی هدایت آب حاصل از تقطیر و تراکم بخار آب در داخل کولر گازی را به خارج از دستگاه بر عهده دارد. این آب به دلیل اختلاف دمای بین هوای گرم داخل اتاق و هوای سرد داخل اواپراتور، به وجود می‌آید.
مطالب پیشنهادی: راهنمای جامع انتخاب و خرید کولر گازی مناسب
نگهداری و سرویس دوره‌ای کولر گازی
مهم‌ترین بخش مراقبت از کولر گازی، انجام سرویس دوره‌ای و منظم آن است. این کار نه تنها از بروز خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند، بلکه به عملکرد بهینه‌ی دستگاه و صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز کمک می‌کند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین اقدامات دوره‌ای در نگهداری کولر گازی می‌پردازیم:
تمیز کردن فیلتر هوا کولر گازی
– اهمیت فیلترهای تمیز هوا: فیلتر هوا، گرد و غبار، آلاینده‌ها و ذرات معلق در هوا را به دام می‌اندازد و از ورود آنها به داخل دستگاه جلوگیری می‌کند. فیلترهای کثیف نه تنها جریان هوا را محدود می‌کنند و باعث افت راندمان کولر می‌شوند، بلکه می‌توانند منجر به مشکلات تنفسی و آلرژی نیز شوند.
– تعداد دفعات تمیز کردن فیلتر: به طور کلی، توصیه می‌شود که فیلتر هوا هر دو هفته یک بار در فصل تابستان و هر ماه یک بار در بقیه‌ی فصول تمیز شود.
– نحوه‌ی تمیز کردن فیلتر: برای تمیز کردن فیلتر، آن را از دستگاه خارج کرده و با آب گرم و صابون ملایم بشویید. از برس‌های سفت یا مواد شوینده‌ی قوی استفاده نکنید، زیرا ممکن است به فیلتر آسیب برسد. پس از شستشو، فیلتر را کاملاً خشک کنید و سپس آن را دوباره در جای خود نصب کنید.
مطالب پیشنهادی: کولر گازی پنجره ای و هر آنچه که باید درباره اش بدانید!
تمیز کردن کندانسور کولر گازی
– محل و عملکرد کندانسور: کندانسور، معمولاً در قسمت بیرونی ساختمان و در معرض هوای آزاد نصب می‌شود. وظیفه‌ی این بخش، خنک کردن گاز داغ خروجی از کمپرسور است.
– اهمیت کندانسور تمیز: کندانسور کثیف، به دلیل انسداد جریان هوا، نمی‌تواند به درستی عمل کند و در نتیجه، فشار زیادی به کمپرسور وارد می‌شود. این امر می‌تواند منجر به کاهش راندمان، افزایش مصرف برق و حتی خرابی دستگاه شود.
– تعداد دفعات تمیز کردن کندانسور: بسته به محل نصب و میزان گرد و غبار محیط، باید هر دو تا چهار هفته یک بار کندانسور را تمیز کرد.
روش‌های ایمن تمیز کردن کندانسور: برای تمیز کردن کندانسور، ابتدا آن را از برق جدا کنید. سپس، با استفاده از یک برس نرم یا جاروبرقی، گرد و غبار و آشغال‌های جمع شده روی پره‌ها را به آرامی پاک کنید. از پاشش مستقیم آب به کندانسور خودداری کنید، زیرا ممکن است به اجزای الکتریکی دستگاه آسیب برسد.
بررسی و شارژ گاز کولر گازی
گاز مبرد، نقش حیاتی در عملکرد کولر گازی دارد و کمبود یا زیاد بودن آن می‌تواند به طور قابل توجهی بر راندمان و کارایی دستگاه تاثیر بگذارد. به همین دلیل، بررسی و شارژ گاز کولر گازی به طور دوره‌ای، از جمله اقدامات ضروری برای نگهداری از این دستگاه محسوب می‌شود. در ادامه به معرفی مراحل بررسی و شارژ گاز کولر گازی می پردازیم:
1. علائم کمبود گاز:
اولین قدم برای بررسی نیاز به شارژ گاز، تشخیص علائم کمبود آن است. برخی از مهم‌ترین علائم کمبود گاز کولر گازی عبارتند از:
- اگر کولر گازی شما به قدر کافی خنک نمی‌کند، ممکن است دچار کمبود گاز باشد.
- در صورت کمبود گاز، لوله‌های اواپراتور به دلیل عدم جذب گرما به طور کافی، یخ می‌زنند.
- کمبود گاز می‌تواند باعث ایجاد فشار اضافی بر کمپرسور و در نتیجه، تولید صدای بلند و غیرعادی شود.
- به دلیل افت راندمان در اثر کمبود گاز، مصرف برق کولر گازی افزایش می‌یابد.
2. بررسی نیاز به شارژ گاز:
اگر با مشاهده علائم ذکر شده، به کمبود گاز در کولر گازی خود مشکوک هستید، باید برای بررسی دقیق‌تر و شارژ گاز در صورت نیاز، به یک تکنسین مجرب مراجعه کنید.
تکنسین برای بررسی نیاز به شارژ گاز، مراحل زیر را انجام می‌دهد:
- با استفاده از گیج فشار، فشار گاز موجود در سیستم را بررسی می‌کند.
- برای اطمینان از عدم وجود نشتی در سیستم، از روش‌های مختلفی مانند تست نشت صابون یا نیتروژن استفاده می‌کند.
- از سلامت سایر اجزای سیستم مانند کمپرسور، کندانسور و شیر انبساط نیز مطمئن می‌شود.
3. شارژ گاز:
در صورتی که تکنسین تشخیص دهد که کولر گازی شما به شارژ گاز نیاز دارد، از گاز مبرد مناسب با توجه به نوع کولر گازی شما استفاده می‌کند.
ملاحظات مهم در شارژ گاز کولر گازی:
- شارژ گاز باید توسط یک تکنسین مجرب و دارای صلاحیت انجام شود.
- استفاده از گاز مبرد نامناسب یا شارژ بیش از حد گاز می‌تواند به طور جدی به کولر گازی آسیب برساند.
- قبل از شارژ گاز، باید حتماً از عدم وجود نشتی در سیستم اطمینان حاصل شود.
- پس از شارژ گاز، باید عملکرد کولر گازی به طور کامل تست شود.
مطالب پیشنهادی: کولر اسپلیت چیست؟ و چرا به آن اسپلیت می گویند؟
بازرسی و روغن کاری فن‌های کولر گازی
– اهمیت عملکرد صحیح فن‌ها: فن‌ها نقش مهمی در تهویه هوا و خنک کردن دستگاه دارند. اگر فن‌ها به درستی کار نکنند، کولر گازی نمی‌تواند به طور موثر خنک شود و ممکن است دچار گرم شدن بیش از حد و خرابی شود.
– بررسی سایش و پارگی: به طور مرتب، فن‌های کولر گازی را از نظر سایش و پارگی پره‌ها، شفت و یاتاقان‌ها بررسی کنید. در صورت مشاهده هر گونه آسیب، باید قطعات معیوب تعویض شوند.
– روغن‌کاری (در صورت نیاز): برخی از فن‌ها نیاز به روغن‌کاری دوره‌ای دارند. برای این کار، از روغن مخصوص موتورهای الکتریکی استفاده کنید و به دستورالعمل‌های سازنده دستگاه توجه کنید.
نکات مهم در استفاده از کولر گازی
علاوه بر سرویس دوره‌ای، با رعایت برخی نکات ساده در هنگام استفاده از کولر گازی، می‌توانید به افزایش طول عمر و کارایی آن کمک کنید:
تنظیم دمای مناسب
دمای ایده‌آل برای اتاق، بین 24 تا 26 درجه سانتی‌گراد است. تنظیم کولر روی دمای خیلی پایین نه تنها باعث اتلاف انرژی می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به سرماخوردگی و مشکلات تنفسی نیز شود.
از تنظیم کولر روی دمای بسیار پایین یا بسیار بالا خودداری کنید. این کار نه تنها به دستگاه فشار می‌آورد، بلکه مصرف برق را نیز به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
جریان هوای مناسب
برای ایجاد جریان هوای مناسب، دریچه‌ها و پرده‌ها را تا حد امکان باز نگه دارید. مبلمان و سایر اشیاء را از جلوی دریچه‌های کولر دور کنید تا مانع عبور آزاد هوا نشوند.
از مسدود کردن ورودی و خروجی هوا به کولر گازی خودداری کنید. این کار باعث می‌شود دستگاه به درستی خنک نشود و در نتیجه، راندمان آن کاهش یابد.
خاموش کردن کولر در زمان عدم نیاز
زمانی که از کولر گازی استفاده نمی‌کنید، آن را خاموش کنید. این کار نه تنها در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کند، بلکه به کاهش استهلاک قطعات دستگاه و افزایش طول عمر آن نیز کمک می‌کند.
می‌توانید از تایمر یا کنترل‌های هوشمند برای تنظیم زمان روشن و خاموش شدن کولر گازی استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از هدر رفتن انرژی در زمانی که در خانه نیستید یا از کولر استفاده نمی‌کنید، جلوگیری کنید.
استفاده از محافظ برق
نوسانات ولتاژ می‌تواند به کولر گازی شما آسیب برساند. برای محافظت از دستگاه در برابر این نوسانات، از یک محافظ برق مناسب استفاده کنید.
هنگام انتخاب محافظ برق، به ظرفیت و ویژگی‌های آن توجه کنید. مطمئن شوید که محافظ برق انتخابی شما، برای توان مصرفی کولر گازی شما مناسب باشد.
علائم خرابی کولر گازی
با مشاهده هر یک از علائم زیر، احتمالاً کولر گازی شما دچار نقص فنی شده است و باید برای بررسی و تعمیر آن به یک تکنسین مجرب مراجعه کنید:
– صدای غیرعادی: اگر از کولر گازی خود صدای غیرعادی مانند لرزش، تق تق یا وزوز می‌شنوید، ممکن است نشانه‌ای از خرابی یکی از قطعات دستگاه باشد.
– کاهش راندمان خنک سازی: اگر کولر گازی شما به طور ناگهانی یا به تدریج، قدرت خنک‌کنندگی خود را از دست داده است، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مشکل در سیستم خنک‌کننده باشد.
– نشتی آب: اگر از کولر گازی خود آب نشت می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از انسداد در سیستم زهکشی یا نشتی در لوله‌های آب باشد.
– بوی عجیب: اگر از کولر گازی خود بوی عجیب یا سوخته می‌آید، ممکن است نشانه‌ای از مشکل در سیستم الکتریکی یا گرم شدن بیش از حد دستگاه باشد.
– قطع مکرر برق: اگر فیوز مربوط به کولر گازی شما به طور مکرر قطع می‌شود، ممکن است نشانه‌ای از اتصالی یا مشکل در سیستم برق‌رسانی دستگاه باشد.
چه زمانی با متخصص کولر گازی تماس بگیرید؟
اگر کولر گازی شما به درستی کار نمی‌کند، مانند عدم خنک‌کنندگی یا گرمایش مناسب، نشت آب، صدای غیرعادی، بوی ناخوشایند، افزایش ناگهانی در مصرف برق، یا عدم پاسخگویی به کنترل از راه دور، باید با یک متخصص تماس بگیرید. این مشکلات ممکن است به دلایل مختلفی از جمله فیلترهای کثیف، کمبود گاز، مشکلات مکانیکی یا الکتریکی ایجاد شده باشند و نیاز به بررسی و تعمیر تخصصی دارند تا از آسیب‌های بیشتر و هزینه‌های بالاتر جلوگیری شود
سخن آخر
همانطور که مشاهده کردید، با انجام اقدامات ساده و دوره‌ای، می‌توان به طور قابل توجهی طول عمر و کارایی کولر گازی را افزایش داد. با مراقبت اصولی از این دستگاه، نه تنها از سرمای مطبوع و لذت‌بخش آن در فصول گرم سال بهره‌مند می‌شوید، بلکه در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی می‌کنید و از هزینه‌های اضافی تعمیرات و تعویض دستگاه در امان خواهید ماند.
در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین نکات مربوط به نگهداری و افزایش عمر کولر گازی پرداختیم. با رعایت این نکات و انجام سرویس دوره‌ای توسط یک تکنسین مجرب، می‌توانید از کولر گازی خود برای سال‌های طولانی بدون هیچ مشکلی استفاده کنید.
سوالات متداول در مورد نگهداری و افزایش عمر کولر گازی
1. هر چند وقت یکبار باید فیلتر هوای کولر گازی را تمیز کرد؟
به طور کلی، توصیه می‌شود که فیلتر هوا هر دو هفته یک بار در فصل تابستان و هر ماه یک بار در بقیه‌ی فصول تمیز شود.
2. چگونه می‌توانم بفهمم که کولر گازی من کمبود گاز دارد؟
اگر کولر گازی شما به قدر کافی خنک نمی‌کند، ممکن است دچار کمبود گاز باشد. علائم دیگر کمبود گاز عبارتند از:
- تشکیل یخ روی لوله‌های اواپراتور
- صدای بلند و غیرعادی از کمپرسور
- افزایش مصرف برق
3. آیا می‌توانم کولر گازی را خودم تعمیر کنم؟
برای انجام برخی از تعمیرات جزئی مانند تمیز کردن فیلتر هوا یا بررسی سطح آب، می‌توانید خودتان اقدام کنید. اما برای تعمیرات تخصصی‌تر مانند شارژ گاز یا تعویض قطعات، حتماً باید از یک تکنسین مجرب کمک بگیرید.
4. چه عواملی می‌توانند به کولر گازی آسیب برسانند؟
نوسانات ولتاژ، گرد و غبار، کمبود گاز، روغن‌کاری نامناسب و عدم تهویه مناسب، از جمله عواملی هستند که می‌توانند به کولر گازی آسیب برسانند.
5. عمر مفید یک کولر گازی چقدر است؟
عمر مفید یک کولر گازی با توجه به نوع، برند، شرایط استفاده و نگهداری از آن، بین 10 تا 15 سال است.
